Προβληματική και το 2017 η εφαρμογή του 112 στη Ελλάδα …

… αλλά υπάρχουν ελπίδες για σοβαρές εξελίξεις μέχρι το τέλος του χρόνου

Κάθε χρόνο γύρω στις 11 Φεβρουαρίου, την ευρωπαϊκή ημέρα του 112, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνει τα ευρήματα της έρευνας που διεξάγει σχετικά με την εφαρμογή του 112 στα κράτη μέλη. Η έρευνα στηρίζεται στις απαντήσεις που δίνουν οι αρμόδιες υπηρεσίες των κρατών μελών στο σχετικό ερωτηματολόγιο και δεν επαληθεύεται από ανεξάρτητη έρευνα με τη συμμετοχή του κοινού. Έτσι δεν καταγράφονται οι πραγματικές επιδόσεις της σχετικής υπηρεσίας όσον αφορά την εξυπηρέτηση των πολιτών.

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση των απαντήσεων των ελληνικών αρχών στην τελευταία έρευνα, να πούμε ότι το 112 στην Ελλάδα λειτουργεί με ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, η οποία διαθέτει σχετικό τηλεφωνικό κέντρο με ξενόγλωσσους χειριστές (αγγλικά, γαλλικά). Οι κλήσεις στο 112 διαβιβάζονται στις κατά τόπους υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και ο χειριστής παραμένει στην γραμμή για να εξυπηρετήσει όσους από τους καλούντες δεν μιλούν ελληνικά.

Βασικοί δείκτες επιδόσεων. Σε αντίθεση με το παρελθόν, η Ελλάδα κοινοποιεί πλέον τον συνολικό ετήσιο αριθμό των κλήσεων που γίνονται σε όλες τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (8,33 εκατ.). Από αυτές, οι περισσότερες γίνονται στο 100 (αστυνομία - 3,70 εκατ.), και στο 166 (ΕΚΑΒ - 2,11 εκατ.). Ακολουθούν οι κλήσεις στο 199 (πυροσβεστική - 0,22 εκατ.) και στο 108 (Λιμενικό - 0,05 εκατ.). Επιπλέον, στο 112 γίνονται περίπου 2,25 εκατ. κλήσεις ετησίως (το 26% του συνόλου) από τις οποίες όμως το 96,93% είναι λανθασμένες ή απατηλές.

Στην Ελλάδα, οι αρμόδιες αρχές εξακολουθούν να δηλώνουν ότι δεν είναι δυνατή η κλήση του 112 από χρήστες με αναπηρία. Ο μέσος χρόνος απάντησης της κλήσης είναι 9 δευτερόλεπτα (ο μέγιστος χρόνος που έχει καθορίσει η Επιτροπή είναι 10 δευτερόλεπτα). Επίσης αναφέρεται ότι ποσοστό λιγότερο από 2% των κλήσεων είναι ανεπιτυχείς, δηλαδή δεν μπορούν να διαβιβαστούν στις κατά τόπους υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.

Γεωεντοπισμός του καλούντος. Η σημαντική αυτή λειτουργία του 112, χρειάστηκε να εφαρμοστεί μόνο σε 0,35% των κλήσεων, ενώ ο μέσος χρόνος που απαιτείται προκειμένου να ληφθούν οι πληροφορίες για τον γεωεντοπισμό του καλούντος από τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης είναι 23 λεπτά και 47 δευτερόλεπτα, ένας από τους μεγαλύτερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο εντοπισμός της θέσης του καλούντος δεν είναι αυτόματος όπως ρητά προβλέπει η νομοθεσία της ΕΕ αλλά ενεργοποιείται μετά από το αίτημα των αρμόδιων αρχών - το οποίο διαβιβάζεται συνήθως με τηλεομοιοτυπία. Είναι επίσης δυνατός ο γεωεντοπισμός των χρηστών σε περιαγωγή.

Ενημέρωση του κοινού. Με βάση την ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία τα κράτη μέλη οφείλουν να ενημερώνουν τους πολίτες σχετικά με την ύπαρξη και τη λειτουργία του 112. Η Επιτροπή διενεργεί ανάλυση της γνώσης του 112 από τους ευρωπαίους πολίτες μέσω ερωτήσεων στο ειδικό ευρωβαρόμετρο για τις Ηλεκτρονικές επικοινωνίες και την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά. Στο τέλος του 2015, όταν διεξήχθη η τελευταία σχετική έρευνα (που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2016) το 112 εξακολουθούσε να είναι σχεδόν άγνωστο στην Ελλάδα!

Επειδή το 112 μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στο εσωτερικό της κάθε χώρας, η έρευνα περιλαμβάνει μια πρώτη ερώτηση ως εξής: «Μπορείτε να μου πείτε ποιον αριθμό τηλεφώνου θα καλέσετε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα; Για παράδειγμα εάν κάποιος χρειάζεται επείγουσα ιατρική βοήθεια ή αν θέλετε να επικοινωνήσετε με την αστυνομία ή την πυροσβεστική;». Σε αυτήν μόνο το 6% των ερωτηθέντων δίνει το 112. 54% αναφέρει έναν από τους υπόλοιπους εθνικούς αριθμούς, 31% κάποιον άλλο λανθασμένο αριθμό και 11% απαντά ότι δεν γνωρίζει.

Με μια δεύτερη ερώτηση καταγράφεται η γνώση του 112 ως πανευρωπαϊκού αριθμού. Στην ερώτηση «Μπορείτε να μου πείτε ποιος αριθμός τηλεφώνου σας επιτρέπει να επικοινωνήσετε με τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης οπουδήποτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση;» μόνο το 13% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα υποδεικνύει σωστά το 112.

Πηγές ενημέρωσης. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει κάνει αρκετές προσπάθειες ενημέρωσης του ελληνικού κοινού σχετικά με την ύπαρξη και τη χρήση του 112. Μερικές τηλεφωνικές εταιρείες αναγράφουν το 112 στους τηλεφωνικούς καταλόγους ενώ εμφανίζεται και ως κυλιόμενο μήνυμα στους τηλεφωνικούς θαλάμους. Οι χρήστες σε περιαγωγή ενημερώνονται με γραπτό μήνυμα για το 112 από τις τηλεφωνικές εταιρείες. Το 112 προβάλλεται περιοδικά στον αερολιμένα Αθηνών και στο λιμάνι του Πειραιά. Ενημερωτικές δράσεις οργανώνονται επίσης στις 11 Φεβρουαρίου από την ΓΓΠΠ αλλά και από εθελοντικές ομάδες διάσωσης με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα τους 112. Τέλος, με φροντίδα της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα έχουν παραχθεί τηλεοπτικά σποτάκια για το 112 με στόχο την καλύτερη ενημέρωση των συμπολιτών μας.

Εκσυγχρονισμός του 112 στην Ελλάδα. Το Νοέμβριο του 2011 προκηρύχτηκε από την «Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε.» (ΚτΠ Α.Ε.) και για λογαριασμό του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (ΥΠτΠ) ανοικτός διεθνής διαγωνισμός για το έργο «Εκσυγχρονισμός και Αναβάθμιση των Υπηρεσιών που αφορούν στον Ευρωπαϊκό Αριθμό Κλήσης Εκτάκτων Αναγκών «112» με χρήση ΤΠΕ για την βέλτιστη διαχείριση περιστατικών έκτακτης ανάγκης – κρίσεων και την έγκαιρη ενημέρωση των Πολιτών». Σχετική δημόσια διαβούλευση είχε γίνει στις αρχές Απριλίου 2011 και η χρηματοδότηση είχε εξασφαλιστεί στο πλαίσιο του προγράμματος Ψηφιακή Σύγκλιση του ΕΣΠΑ 2007 – 2013. Στόχος ήταν το κέντρο να λειτουργήσει το πρώτο εξάμηνο του 2014.

Για την υλοποίηση του έργου υπογράφηκε τον Φεβρουάριο του 2014 σχετικό μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Αστυνομίας, του Λιμενικού Σώματος, του Πυροσβεστικού Σώματος, του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Ταυτόχρονα σχεδόν, με το Νόμο 4249/24-3-2014 αναδιοργανώθηκε η ΓΓΠΠ και δημιουργήθηκε ειδική Μονάδα Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης «112». Ακολούθησε τον Ιούνιο του 2014 η υπογραφή της σχετικής σύμβασης με τον δεύτερο μειοδότη (ΟΤΕ), μετά από την επιτυχή προσφυγή του στο Συμβούλιο της Επικρατείας από τον δεύτερο μειοδότη (ΟΤΕ) (Σύμβαση 1193/6-6-2014 μεταξύ της εταιρείας «Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών της Ελλάδος Α.Ε.» και της ΚτΠ Α.Ε.). Η προσφυγή είχε ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει η υπογραφή της σύμβασης σχεδόν δύο χρόνια. Οι εργασίες έπρεπε (σύμφωνα με την προκήρυξη) να έχουν ολοκληρωθεί 19 μήνες μετά την ημερομηνία υπογραφής, δηλαδή τον Ιανουάριο του 2016.

Στο τέλος του 2016 το έργο, που είχε καθυστερήσει σημαντικά, αποφασίστηκε να μεταφερθεί στην επόμενη προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2014-2020 και να ενταχθεί στις Δράσεις ηλεκτρονικής διακυβέρνησης με αναδιαρθρωμένη χρηματοδότηση. Η εκτέλεση της σύμβασης ανεστάλη τον Φεβρουάριο του 2017, η ανάκληση κατέστη οριστική τον Μάιο του 2017 αλλά ήρθη την ίδια ημέρα με άλλη απόφαση. Ήδη από τον Απρίλιο ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας είχε ανακοινώσει ότι το νέο σύστημα θα έχει ολοκληρωθεί σε 6 έως 18 μήνες για να μπορεί να δέχεται και κλήσεις από το e-Call, κάτι που είναι υποχρεωτικό από τον Οκτώβριο του 2017.

Ερωτήματα και Καταγγελίες. Αρμόδια για την απάντηση σε ερωτήματα και την διεκπεραίωση καταγγελιών σχετικά με το 112 είναι η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: infocivilprotection@GSPC.gr, ιστοσελίδα www.112.gr.